Тўлиқ ТВ программалар рўйхати | Россия, Узбекистан, Ташкент, Андижан, Бухара, Джизак, Навои, Наманган, Самарканд, Сурхандарья, Фергана, Хорезм, Каракалпакстан Тўлиқ ТВ программалар рўйхати | Россия, Узбекистан, Ташкент, Андижан, Бухара, Джизак, Навои, Наманган, Самарканд, Сурхандарья, Фергана, Хорезм, Каракалпакстан

Ҳар бир инсонга исм қўйиш – бу уни шарафлашдир. Лекин айримлар Фароғатни “Пора”, Наргизни “Наги”, Шаҳодатни “Шаҳот”, Севарани “Сева ёки Севка”, Санобарни “Санка ёки Санов” тарзида айтишаяпти. Исм қўйишдан мақсад инсонни улуғлаш, дедик. Аммо биз келтирган мисолларда унинг акси эмасми? Айрим исмлар баъзан шундай қўпол тарзда талаффуз қилинадики, ҳатто уялиб кетасан киши. Шундай пайтларда аввало, исм эгасининг, сўнг унга мурожаат этувчи, ота-она, бобо-бувининг жимгина қараб туришидан, аниқроғи, бепарволигидан ҳайрон қолади, киши.

Баъзилар чақалоқ туғилгач, унга қандай исм қўйишни ўйлаб ҳам кўришмайди. Ҳужжат (туғилганлик ҳақида гувоҳнома) олиш учун кетаётган одамга “Ўзинг бир нима деб ёздириб кел” қабилида иш тутишади.

Назаримда, мактабда ўқитувчилар ҳам бунга эътибор қаратишлари ва ўқувчиларнинг исмларини тўлиқ талаффуз этишлари керак. Ахир ўқитувчи кўплаб ўқувчилар диққатидаги шахс. Унинг айтган ҳар гапи ўғил-қизлар учун сабоқ, бир умрлик мактаб бўлиб хизмат қилади. Худди тили эндигина чиққан болага қайси сўзни қандай талаффуз қилишни ўргатсангиз, шунга одатланганидек.

* * *

Замон ўзгаргани сари исмлар ҳам ўзгариб, яъни баъзилари йўқолиб, айримлари оммалашиб боради. Бу жараённи ҳам ижобий баҳолаш мумкиндир, эҳтимол. Аммо ҳозирда кўп қўйилаётган исмлар вақт ўтиб аҳамияти ва жозибасини (шундай ҳисобласангиз)йўқотмайди, деб айта олмаймиз.

Бир пайтлар (ҳали узоқ вақт бўлгани йўқ) хориж сериалларидаги қаҳрамонлар ёки бугун кун сайин кўпайиб бораётган “юлдуз”лар исмлари билан аталган чақалоқ бугун катта ёшли кишига айланди. Ёш авлод вакиллари эса улар исмининг нега Клара, Камилла ёки Гилейра эканлигини тушунишмайди. Демак, мавсумий исм танлаш ҳам нотўғри. Аммо, исм қўйишда машҳур адабий асарлардаги бош ижобий қаҳрамонлар ҳам муайян даражада аҳамият касб этишини-да инкор этиб бўлмайди.

Мисол тариқасида публицист Абдуқаҳҳор Иброҳимовнинг “Ёруғлуғ” адабий-фалсафий китобидаги қуйидаги фикрларни келтириш ўринли. “Абулқосим Фирдавсийнинг “Шоҳнома” асари тарқалиши билан Рустам, Суҳроб исмлари халқимиз орасида кенг ёйилди. XX асрнинг йигирманчи ва ўттизинчи йилларининг биринчи ярмида ўғил болаларга Отабек, Анвар ҳамда қиз болаларга Кумуш, Кумушбиби, Раъно исмларини қўйиш кенг расм бўлган эди.” Бу ҳолни муаллиф Абдулла Қодирийнинг “Ўткан кунлар”, “Меҳробдан чаён” романлари сабабли дея изоҳлайди.

Манба: Soglom.uz