Chingiz Ahmarov

Chingiz Ahmarov asarlarida ko’pincha zamondoshlarimizning ijodkorlik ruhi bilan yashayotgan go’zal va yoqimtoy tabiati murakkab va nafis qiyofalarda tasvirlangan. O’zbekiston xalq rassomi Chingiz Ahmarov 1912 yilda Chelyabinsk viloyatining Troitsk shahrida tug’ilgan.

1927 —1931 yillarda Perm tasviriy san’at texnikumida, 1942 yilda V. Surikov nomidagi Moskva Davlat badiiy institutida hamda 1948 yilda shu institut aspiranturasida ta’lim oldi. U san’atshunoslik nomzodi ilmiy darajasiga ega.

Mexnat faoliyatini Toshkent shahrida, Hamza nomidagi San’atshunoslik ilmiy tadqiqot institutida ilmiy xodimlikdan boshlab, so’ng Benьkov nomidagi badiiy bilim yurtida o’qituvchi. O’zbekiston Rassomlar uyushmasi raisining muovini, Toshkent Politexnika institutida kafedra mudiri, Toshkent San’atshunoslik institutida professor lavozimlarida ishladi.

Ijodiy faoliyatini esa 1931 yili Samarqand shahrida boshlab, dastavval asosiy diqqat-e’tiborini portret janri va kitob suratkashligi sohasiga qaratdi. «Alpomish va Oybarchin» (1944), «Shirin» (1949), «Qizlar» (1949), «Mukarrama Turg’unboeva portreti» (1951), «Ganalik qiz» (1958), «Afrikalik» (1958), «Rassom Rashid Temirov portreti» (1960), «A’lochi Zotova portreti» (1960), «Zulmatdagi ziyo» (1964), «Shoira Zulfiya portreti» (1964), «Raqqosa» (1964), Alisher Navoiy lirikasiga bag’ishlangan rasmlar turkumi (1966—1967), «Mushoira», «Behzod huzurida» (1966) kabi rang-barang mavzudagi rasmlar rassom mo’yqalamiga mansubdir.

CH. Ahmarovning asarlarida ko’pincha zamondoshlarimizning ijodkorlik ruhi bilan yashayotgan go’zal va yoqimtoy tabiati murakkab va nafis qiyofalarda tasvirlangan. Uning suratkashlik asarlari orasida, ayniqsa «Studentlar» va «Ayol portreti» (1944), Indoneziyaga qilingan safarda chizilgan suratlar (1964), Sharqiy Afrika safarida chizilgan suratlar (1965), «Surmaxon» (1966) kabilar muvaffaqiyatli chiqqan.

Kitob suratkashligi sohasida rassomning «Mening yoshligim», SH. Sulaymonovning «Li Chu» (1934), Oybekning Navoiy» romani (1951)ga, «Ravshan eposi» (1958), M. Shayxzodaning «Mirzo Ulug’bek» (1964) tragediyasiga ishlagan rasmlari diqqatga sazovordir.

1968 yilda Alisher Navoiyning 525 yillik yubileyi nishonlandi. Yubileyga tayyorgarlik ishlari esa 1966 yildan boshlangan edi. Alisher Navoiy yubileyini o’tkazuvchi hukumat komissiyasi va A. Navoiy nomidagi Adabiyot muzeyini tashkil etuvchi badiiy kengashning a’zosi sifatida Chingiz Ahmarov faol ishlab, mumtoz shoir haqida bir necha yangi nodir asarlar yaratdi.

Shoirning «Xamsa» asaridagi «Farhod va Shirin», «Layli va Majnun», «Sab’ai sayyor» dostonlari asosida monumental devoriy suratlar chizdi.

Umuman monumental devoriy suratlar chizish rassom ijotida alohida o’rin tutadi. Bu sohada unga teng keladigan ijodkorni topish qiyin, albatta. CH. Ahmarov O’zbekistonda sharqona milliy rassomlik san’atini rivojlantirishga katta hissa qo’shgan ulkan san’atkorlardan

U qadimgi miniatyura an’yanalarini davom ettirib, zamonaviy uslublar bilan boyitgan holda o’ziga xos yangi badiiy maktab yaratdi. Respublikamizdagi ko’zga ko’ringan o’nlab hashamatli binolarii monumental devoriy suratlar bilan bezadi. Jumladan, Alisher Navoiy nomidagi O’zbek Davlat akademik Katta teatri, Adabiyot muzeyi, Abu Rayhon Beruniy nomidagi Sharqshunoslik instituti, Hamza nomidagi Sanьatshunoslik instituti, Toshkent metrosining Alisher Navoiy bekati va boshqa inshootlar uning betakror san’ati bilan jilo topdi.

Rassom kinosan’ati sohasida ham ijod qilib, «O’zbekfilьm» kinostudiyasida suratga olingan «Ulug’bek yulduzi», «Ikki dil dostoni» va boshqa filьmlarga kiyim-kechak eskizlarini yaratdi, ko’plab yosh iste’dodli rassomlarga ustoz-murabbiylik qildi. Uning sermahsul va serqirra ijodiy faoliyati «O’zbekiston xalq rassomi» faxriy unvoni, Davlat mukofotlari va orden, medallar bilan taqdirlandi.

Unga «Tatariston xalq rassomi» faxriy unvoni ham berilgan.

Ustoz san’atkor, professor — Chingiz Ahmarov 1995 yil 13 martda Toshkent shahrida vafot etdi.